Báo cáo chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy học sinh yếu toán kiểu bài luyện tập – luyện tập chung trong môn Toán Lớp 2 - Năm học 2021-2022 - Lê Thị Phí

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ THÁNG 2/2022
 CHUYÊN ĐỀ “ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC SINH YẾU TOÁN 
KIỂU BÀI LUYỆN TẬP – LUYỆN TẬP CHUNG
TRONG MÔN TOÁN LỚP 2”
	Người viết và báo cáo: Lê Thị Phí
Ngày báo cáo: 21/O2/2022
A. MỞ ĐẦU
 Như chúng ta đã biết, khoa học giáo dục thực chất là sáng tạo về PPDH và PP giáo dục. Nhiều nước trên thế giới đã rút ra kinh nghiệm sau cuộc cách mạng về phương pháp sẽ đem lại bộ mặt mới, sức sống mới cho giáo dục trong xã hội hiện nay.
 Môn Toán là một trong những môn học có vị trí quan trọng ở bậc tiểu học.Trong những năm gần đây, phong trào đổi mới PPDH trong trường tiểu học được quan tâm và đẩy mạnh không ngừng ngay từ cấp Tiểu học, mỗi học sinh đều cần có một trình độ học vấn toàn diện, đồng thời phát triển được khả năng của mình về một môn nào đó nhằm chuẩn bị ngay từ bậc Tiểu học những con người chủ động, sáng tạo đáp ứng được mục tiêu chung của cấp học và phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước.
 Để đáp ứng yêu cầu phát triển của nền giáo dục, chương trình giáo dục tiểu học đã thực hiện đổi mới sách giáo khoa và nội dung chương trình dạy học ở các lớp, các môn học nói chung và môn Toán lớp 2 nói riêng. Chương trình Toán lớp 2 góp phần giúp học sinh phát triển được năng lực tư duy, khả năng quan sát, trí tưởng tượng và đặt nền móng vững chắc cho các em học lên các lớp trên. Vì vậy, đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình dạy học môn Toán là rất cần thiết. Đó cũng là vấn đề mà các nhà nghiên cứu, các cán bộ quản lý chỉ đạo cũng như giáo viên trực tiếp giảng dạy đặc biệt quan tâm. Để thực hiện tốt mục tiêu của môn Toán, người giáo viên phải thực hiện đổi mới các phương pháp dạy học sao cho học sinh là người chủ động nắm bắt kiến thức của môn học một cách tích cực, sáng tạo góp phần hình thành phương pháp và nhu cầu tự học, tự phát hiện và tự giải quyết vấn đề đặt ra trong bài học. Từ đó chiếm lĩnh nội dung mới của bài học, môn học, cũng như qua các tiết thực hành luyện tập, người học sẽ khắc sâu kiến thức đã học tốt hơn. Chính vì vậy, tổ 2- 3 chúng tôi đã chọn chuyên đề nghiên cứu của mình là: “Đổi mới phương pháp dạy học kiểu bài Luyện tập – Luyện tập chung trong môn Toán lớp 2”.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. VAI TRÒ CỦA MÔN TOÁN LỚP 2
 Trong dạy học Toán ở phổ thông nói chung, ở tiểu học nói riêng thì nôn Toán lớp 2 có vị trí vô cùng quan trọng. Khi học Toán, học sinh phải tư duy một cách tích cực và linh hoạt, huy động tích hợp các kiến thức và khả năng đã có vào tình huống khác nhau. Vì vậy có thể coi việc học Toán là một trong những biểu hiện năng động nhất của hành động trí tuệ học sinh. Cũng qua việc dạy học Toán, giáo viên giúp học sinh từng bước phát triển năng lực tư duy, rèn luyện phương pháp và kĩ năng suy luận lôgic, khêu gợi và tập dượt khả năng quan sát, phỏng đoán, tìm tòi. Có thể nói: Dạy học Toán không chỉ dạy tri thức và kĩ năng mà còn hình thành và phát triển ở học sinh phương pháp năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề.
 Vậy nên, khi giảng dạy, giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với đặc điểm nhận thức của lứa tuổi học sinh, để có những tác động tích cực đến quá trình lĩnh hội tri thức của trẻ.
1. Vai trò của tiết thực hành, luyện tập Toán lớp 2
 Thực hành, luyện tập toán 2 là giúp học sinh vận dụng những kiến thức lý thuyết đã học, áp dụng để giải các bài tập ở SGK từ dễ đến khó.
 Giúp học sinh từng bước phát triển năng lực tư duy, rèn luyện phương pháp và kỹ năng suy luận logic khêu gợi và tập dượt khả năng quan sát, phỏng đoán, tìm tòi, củng cố khắc sâu nội dung kiến thức đã học.
 Hình thành và phát triển ở học sinh năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề.
2. Mục đích của thực hành, luyện tập Toán lớp 2
 Mục đích của dạy học thực hành, luyện tập giúp học sinh nhận ra kiến thức cơ bản của bài học trong sự đa dạng và phong phú của các bài thực hành, luyện tập. Học sinh biết cách phân tích bài toán biết phải sử dụng các kiến thức nào trong các kiến thức đã học khi giải quyết từng vấn đề của bài toán.
II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 Nhiệm vụ chủ yếu của dạy học thực hành, luyện tập là củng cố kiến thức kỹ năng cơ bản của chương trình, rèn luyện các năng lực thực hành, giúp HS nhận ra không chỉ để biết mà học để làm, để vận dụng .
Khi dạy bài Luyện tập – Luyện tập chung cần chú ý
1.Giúp mọi HS đều tham gia hoạt động thực hành, luyện tập theo khả năng của mình bằng cách:
 Tổ chức cho HS làm các bài tập theo thứ tự đã sắp xếp ở SGK, hoặc vở bài tập toán, không tự ý lướt qua hoặc bỏ qua bài tập nào, kể cả các bài tập HS cho là dễ.
 Không nên bắt HS chờ đợi nhau trong quá trình làm bài, sau mỗi bài HS nên kiểm tra (GV tổ chức kiểm tra) nếu làm xong thì chuyển sang làm bài tiếp sau. Trong dạy học, ở mỗi tiết học phải chấp nhận có HS làm nhiều bài tập hơn học sinh khác. GV nên có kế hoạch giúp học sinh, đặc biệt là những HS làm bài chậm, về phương pháp làm bài và nên cần hướng cho học sinh học tốt hơn làm được càng nhiều bài tập trong sách giáo khoa càng tốt, đặc biệt cần giúp học sinh khai thác các nội dung tiềm ẩn trong các bài tập.
2. Tạo ra sự hổ trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các đối tượng HS:
 Khi cần thiết có thể cho HS trao đổi ý trong nhóm nhỏ hoặc trong toàn lớp về cách giải một bài tập, nên khuyến khích HS bình luận về cách giải của bạn, kể cả cách giải của GV, của SGK, tự rút kinh nghiệm trong quá trình trao đổi ý kiến ở nhóm, ở lớp. 
 Sự hỗ trợ các HS trong nhóm, trong lớp phải góp phần giúp HS tự tin hơn vào khả năng của bản thân, tự rút kinh nghiệm về cách học của mình.
 	3. Khuyến khích HS tự đánh giá kết quả thực hành luyện tập
 Tập cho HS thói quen làm xong bài tự kiểm tra lại xem có làm nhầm, có sai, không...
 Hướng dẫn HS tự đánh giá bài làm của mình, của bạn.
 Khuyến khích HS tự nói ra hạn chế của mình của bạn và nêu cách khắc phục.
 VD: Sau mỗi bài làm GV đều cho HS đánh kết quả bài làm của bạn mình, sau đó GV mới nhận xét đánh giá.
4. Giúp HS nhận ra kiến thức cơ bản của bài học trong sự đa dạng và phong phú của các bài thực hành luyện tập
 Các bài tập thực hành, luyện tập thường có nhiều dạng và có các mức độ khó khác nhau. Nếu HS tự nhận ra kiến thức của bài học trong mối quan hệ mới của bài thực hành, luyện tập thì HS sẽ vận dụng các kiến thức cơ bản đã học để làm bài.
GV không nên làm thay hoặc chỉ dẫn các chi tiết cho HS mà nên giúp HS cách phân tích bài toán để tự HS biết phải sử dụng các kiến thức nào trong các kiến thức đã học khi giải quyết từng vấn đề của bài toán.
 VD: Bài Luyện tập chung (trang 135)
 Bài 1: Tính nhẩm: 2 x 3 = 6
 6 : 2 = 3
 6 : 3 = 2
 GV cho HS nhận xét để thấy được mối quan hệ giữa phép nhân và phép chia thì các em sẽ tìm ra kết quả nhanh và đúng.
5. Tập cho HS thói quen không thỏa mãn với bài làm của mình, với các cách giải có sẵn
 Sau mỗi tiết học, tiết luyện tập GV tạo cho HS niềm vui và niềm tin vì đã hoàn thành công việc được giao và đã đạt được những tiến bộ nhất định trong học tập (Bằng cách khuyến khích, nêu gương )
 Tập cho HS thói quen và có phương pháp tìm được cách giải quyết tốt nhất cho bài học của mình (Bằng cách giúp cho HS tự kiểm tra, tự đánh giá và luôn tìm cách hoàn thiện việc đã làm ). GV không nên áp đặt HS theo phương án có sẵn, hãy động viên các em tìm và chọn phương án tốt nhất.
 VD: Sau mỗi bài làm đúng, GV khuyến khích hoặc tuyên dương kịp thời, còn những em làm bài chưa đúng GV nên nhắc nhở động viên để các em có niềm tin thì học tập mới tiến bộ.
 * Tóm lại: Để học sinh học tốt, đạt chất lượng cao trong môn Toán, giáo viên phải:
 - Nghiên cứu và chuẩn bị kỹ bài trước khi dạy.
 - Xác định đúng mục tiêu bài dạy.
 - Sử dụng các phương pháp và hình thức dạy học phù hợp với từng nội dung mỗi bài tập.
 - Chuẩn bị ĐDDH đầy đủ và sử dụng đúng mục đích, đúng thời điểm, khoa học, chính xác, rõ ràng.
 - Cần khen ngợi, động viên kịp thời.
III. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
Phương pháp trực quan.
Phương pháp gợi mở vấn đáp.
Phương pháp giảng giải minh họa.
Phương pháp thảo luận nhóm.
Phương pháp trò chơi học tập.
Phương pháp thực hành luyện tập.
IV. QUY TRÌNH DẠY HỌC:
KIỂU BÀI LUYỆN TẬP - LUYỆN TẬP CHUNG
1. Ổn định : (1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
3. Luyện tập: (26 – 30 phút)
Gv hướng dẫn HS thực hiện lần lượt từng bài tập trong SGK (trừ các bài giảm 
tải).
- Yêu cầu HS nêu yêu cầu, phân tích hoặc xác định yêu cầu của BT.
- Làm vào vở, lên bảng làm, làm bảng nhóm, .
- Lớp theo dõi nhận xét.
- GV nhận xét và sửa sai (nếu có).
4. Củng cố - dặn dò: (3 phút)
 	 - Chốt lại nội dung, kiến thức và kĩ năng đã học.
 	 - GV nhận xét tiết học.
 	- Dặn HS về nhà xem lại các bài tập và chuẩn bị trước bài giờ sau. 
 	 V. VẬN DỤNG DẠY THỰC HÀNH
TOÁN
LUYỆN TẬP CHUNG (Trang 135)
 	 I. Mục tiêu
 Về kiến thức: HS cần
 	 - Thuộc bảng nhân, bảng chia đã học.
 	- Biết tìm thừa số, số bị chia.
 	- Biết nhân (chia) số tròn chục với (cho) số có một chữ số.
 - Biết giải bài toán có một phép chia ( trong bảng chia 4).
 Về kĩ năng:
 - Rèn kĩ năng tính nhẩm, kĩ năng giải bài toán có lời văn.
 Về thái độ:
 - HS có ý thức tự giác học tập, yêu thích môn học, tính toán, trình bày cẩn thận, sạch đẹp.
 II. Chuẩn bị
GV: Bảng phụ.
HS: Vở, bảng con, bộ đồ dùng học toán 2 
 III. Các hoạt động
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của Trò
1. Khởi động (1’)
2. Bài cũ (3’) Luyện tập.
Gọi 2 HS lên bảng làm bài tập sau:
Tính:
4 x 7 : 1
0 : 5 x 5
2 x 5 : 1
GV nhận xét
3. Bài mới
Giới thiệu: (1’)
Luyện tập chung.
Các hoạt động (26-30’)
v Hoạt động 1: Thực hành
Bài 1:
Yêu cầu HS tự làm bài, sau đó yêu cầu 1 HS đọc bài làm của mình.
Hỏi: Khi đã biết 2 x 3 = 6, ta có ghi ngay kết quả của 6 : 2 và 6 : 3 hay không? Vì sao?
Chẳng hạn:
2 x 3 = 6
6 : 2 = 3
6 : 3 = 2
Bài 2:
GV hướng dẫn HS nhẩm theo mẫu. Khi làm bài chỉ cần ghi kết quả phép tính, không cần viết tất cả các bước nhẩm như mẫu. Chẳng hạn:
30 x 3 = 90 (Có thể nói: ba chục nhân ba bằng chín chục, hoặc ba mươi nhân ba bằng chín mươi)
20 x 4 = 80
v Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm thừa số, tìm số bị chia.
Bài 3:
1.HS nhắc lại cách tìm thừa số chưa biết.
Giải bài tập “Tìm x” (tìm thừa số chưa biết). Chẳng hạn:
X x 3 = 15
X = 15 : 3
X = 5
2.HS nhắc lại cách tìm số bị chia chưa biết.
Giải bài tập “Tìm y” (tìm số bị chia chưa biết). Chẳng hạn:
Y : 2 = 2
Y = 2 x 2
Y = 4
Bài 4: HD hs giải toán
3.HS chọn phép tính và tính 24 : 4 = 6
4.Trình bày:
Bài giải
Số tờ báo của mỗi tổ là:
24 : 4 = 6 (tờ báo)
Đáp số: 6 tờ báo
Bài 5: Trò chơi : “Ai nhanh hơn”
||*GV hướng dẫn HS chơi.
*GV nhận xét
4. Củng cố – Dặn dò (3’)
Nhận xét tiết học.
Chuẩn bị: Luyện tập chung
Hát
2 HS lên bảng làm bài, cả lớp làm bài ra giấy nháp.
HS tính nhẩm (theo cột)
Khi biết 2 x 3 = 6, có thể ghi ngay kết quả của 6 : 2 = 3 và 6 : 3 = 2 vì khi lấy tích chia cho thừa số này ta sẽ được thừa số kia.
HS nhẩm theo mẫu
30 còn gọi là ba chục.
Làm bài và theo dõi để nhận xét bài làm của bạn.
Muốn tìm thừa số chưa biết ta lấy tích chia cho thừa số đã biết.
Muốn tìm số bị chia chưa biết ta lấy thương nhân với số chia.
HS đọc đề và tóm tắt
1 HS làm bài trên bảng lớp, cả lớp làm bài vào vở bài tập.
Hs chơi
C. KẾT LUẬN
Chất lượng giáo dục Tiểu học đang là vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Bởi lẽ, hiện nay không chỉ có giáo viên, phụ huynh học sinh quan tâm đến giáo dục mà toàn xã hội đều đang rất quan tâm đến chất lượng giáo dục. Chính vì vậy trách nhiệm của người giáo viên càng nặng nề. Đòi hỏi mỗi giáo viên đều phải thật tâm huyết với nghề, thường xuyên đổi mới phương pháp, tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ để đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục. 
 Trên đây là một số ý kiến chung của chúng tôi trong việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh nhằm nâng cao chất lượng cho học sinh lớp 2. Tuy đây không phải là vấn đề mới nhưng là vấn đề khó, đòi hỏi giáo viên phải làm thường xuyên,liên tục mới mang lại hiệu quả.Chính vì vậy, tổ 2-3 chúng tôi mạnh dạn tổ chức chuyên đề này, kính mong nhận được sự quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo trong cụm, của BGH nhà trường và sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp để báo cáo chuyên đề này được hoàn thiện hơn.
 Hòa Xuân Tây, ngày 21 tháng 02 năm 2022
Người viết chuyên đề
Lê Thị Phí